Globalne imperia technologiczne, takie jak Google, Amazon i Meta, od lat beneficjowały z globalnego systemu podatkowego, często płacąc niższe stawki podatkowe w krajach, w których faktycznie prowadziły działalność. Kluczowym elementem tej strategii było umieszczanie siedzib głównych w krajach oferujących korzystne warunki podatkowe, co pozwalało na znaczące optymalizacje. Jednakże, w obliczu rosnącej presji społecznej i politycznej, rządy na całym świecie wprowadzają nowe regulacje, mające na celu zapewnienie, że te potężne korporacje będą partycypować w kosztach utrzymania państwa w krajach, w których generują znaczące przychody, niezależnie od lokalizacji ich formalnych siedzib.
Międzynarodowe wysiłki na rzecz reformy systemu podatkowego
Odpowiedzią na problem międzynarodowego unikania opodatkowania przez gigantów technologicznych są inicjatywy podejmowane na szczeblu globalnym, przede wszystkim przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Projekt „Base Erosion and Profit Shifting” (BEPS) oraz jego późniejsze rozwinięcia, w tym tzw. „Filar Drugi” i „Filar Pierwszy”, stanowią fundament dla zmian w sposobie opodatkowania międzynarodowych korporacji. Polska, jako aktywny członek OECD, aktywnie uczestniczy w kształtowaniu tych globalnych rozwiązań, które mają na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego i efektywnego systemu podatkowego dla wszystkich.
Filar Pierwszy: Opodatkowanie zysków w miejscach konsumpcji
Kluczowym elementem reformy jest Filar Pierwszy, który dotyczy przesunięcia prawa do opodatkowania z krajów rezydencji korporacji do krajów, gdzie znajdują się ich rynki i użytkownicy usług. Oznacza to, że firmy takie jak Google, oferujące usługi wyszukiwania, reklamy cyfrowej czy platformy społecznościowe, będą musiały płacić podatek od zysków generowanych na tych rynkach, nawet jeśli ich formalne siedziby znajdują się gdzie indziej. Dotyczy to zwłaszcza podatku od przychodów cyfrowych, który ma na celu uchwycenie wartości tworzonej przez użytkowników w danym kraju.
Filar Drugi: Globalny minimalny podatek korporacyjny
Drugim filarem proponowanych zmian jest wprowadzenie globalnego minimalnego podatku korporacyjnego. Zgodnie z tym rozwiązaniem, jeśli firma technologiczna zapłaci niższy podatek niż ustalony próg (np. 15%) w jednym kraju, inne kraje będą mogły nałożyć dodatkowy podatek, aby wyrównać różnicę. Celem jest uniemożliwienie korporacjom przenoszenia zysków do jurysdykcji o najniższych stawkach podatkowych. Ten mechanizm ma zapewnić, że firmy takie jak Meta (właściciel Facebooka i Instagrama) czy Amazon będą płacić sprawiedliwą część podatków od swoich globalnych dochodów.
Wpływ zmian na praktykę podatkową gigantów technologicznych
Nowe regulacje oznaczają znaczącą zmianę w strategii podatkowej dla firm takich jak Google, Amazon i Meta. Zamiast polegać na zawiłych strukturach korporacyjnych i lokalizowaniu zysków w rajach podatkowych, będą one musiały dostosować się do wymogu płacenia podatków tam, gdzie faktycznie generują przychody i gdzie ich produkty są konsumowane. Oznacza to potencjalnie wyższe obciążenia podatkowe dla tych korporacji, ale także większą równość w konkurencji z mniejszymi, lokalnymi przedsiębiorstwami, które nie mają możliwości optymalizacji podatkowej na taką skalę.
Konkretne mechanizmy implementacji w Polsce
W Polsce implementacja globalnych rozwiązań podatkowych odbywa się poprzez dostosowanie krajowych przepisów. Oznacza to wprowadzenie nowych zasad opodatkowania usług cyfrowych oraz mechanizmów pozwalających na stosowanie globalnego minimalnego podatku. Celem jest zapewnienie, że przychody generowane przez międzynarodowe platformy cyfrowe w Polsce będą odpowiednio opodatkowane, co przyczyni się do zwiększenia dochodów budżetowych państwa i wsparcia rozwoju lokalnej gospodarki cyfrowej.
Wyzwania i przyszłość opodatkowania cyfrowego
Mimo postępu w międzynarodowych negocjacjach, przyszłość opodatkowania cyfrowego wciąż wiąże się z wyzwaniami. Kluczowe jest zapewnienie spójności implementacji przepisów w różnych krajach oraz skutecznego egzekwowania nowych zasad. Firmy technologiczne będą nadal szukać sposobów na optymalizację swoich zobowiązań podatkowych, dlatego konieczne jest ciągłe monitorowanie i ewentualne dostosowywanie regulacji. Przejrzystość i sprawiedliwość w opodatkowaniu globalnych korporacji pozostają kluczowymi celami dla polityki gospodarczej wielu państw, w tym Polski.
